Η επιστήμη της Ανάλυσης Συμπεριφοράς
Ανάλυση Συμπεριφοράς
Η Ανάλυση Συμπεριφοράς (Behaviour Analysis) είναι η επιστήμη η οποία έχει στόχο τη μελέτη, κατανόηση και ερμηνεία της συμπεριφοράς του ατόμου. Χωρίζεται στο Θεμελιώδη Συμπεριφορισμό (Radical Behaviourism), που αποτελεί τη φιλοσοφία της επιστήμης, την Πειραματική Ανάλυση της Συμπεριφοράς (Experimental Analysis of Behaviour - EAB), η οποία επικεντρώνεται στον εντοπισμό και την ανάλυση των βασικών αρχών και μεθόδων που εξηγούν τη συμπεριφορά, και στην Εφαρμοσμένη Ανάλυση της Συμπεριφοράς (Applied Behaviour Analysis - ABA), η οποία ασχολείται με την επίλυση κοινωνικά σημαντικών προβλημάτων χρησιμοποιώντας τις αρχές και τις μεθόδους της επιστήμης.
Η Εφαρμοσμένη Ανάλυση Συμπεριφοράς (Applied Behaviour Analysis – ABA) είναι η επιστήμη που χρησιμοποιεί τις αρχές και τεχνικές της συμπεριφοράς, της μάθησης και του κινήτρου και τις εφαρμόζει σε προβλήματα κοινωνικής σημασίας. Σκοπός είναι η βελτίωση της ζωής του ατόμου. Από τις βασικές αξίες της ΕΑΣ (ABA) είναι η ενίσχυση θετικών συμπεριφορών – των συμπεριφορών που θέλουμε να δούμε να συμβαίνουν συχνότερα. Η Ανάλυση Συμπεριφοράς είναι η επιστήμη που βασίζεται στη συλλογή δεδομένων και την ανάλυσή τους ώστε να κατανοήσουμε πως η συμπεριφορά επηρεάζεται από περιβαλλοντικές μεταβλητές (π.χ., κοινωνικές σχέσεις) και με ποιον τρόπο μαθαίνει το κάθε άτομο. Στην Ανάλυση Συμπεριφοράς μας ενδιαφέρει ο λόγος που συμβαίνει μια συμπεριφορά και για αυτό μελετάμε τι συνέβη ακριβώς πριν και ακριβώς μετά μια συμπεριφορά του ατόμου. Συνεπώς, κοιτώντας αυτά τα δεδομένα μπορούμε να καταλάβουμε γιατί συμβαίνει μια συμπεριφορά και ποια συνέπεια έχει που την ενισχύει.
Οι Αναλυτές Συμπεριφοράς μελετούν πώς οι βιολογικοί, φαρμακολογικοί και βιωματικοί παράγοντες επηρεάζουν τη συμπεριφορά των ανθρώπων και δίνουν ιδιαίτερη έμφαση στη μελέτη παραγόντων που επηρεάζουν συστηματικά τη συμπεριφορά των ατόμων, κάτι που είναι χρήσιμο στη βελτίωση προβληματικών συμπεριφορών. Η επιστήμη της Ανάλυσης Συμπεριφοράς έχει κάνει ανακαλύψεις που έχουν αποδειχθεί χρήσιμες για την αντιμετώπιση κοινωνικά σημαντικών συμπεριφορών σε τομείς όπως η εκπαίδευση, η ειδική αγωγή και η θεραπεία των διάχυτων αναπτυξιακών διαταραχών (π.χ., αυτισμός), η ψυχική υγεία, η λήψη φαρμάκων, η υγιεινή διατροφή, η ασφάλεια στο χώρο εργασίας, κ.ά.
Θεραπεία ABA
Η θεραπεία ABA περιλαμβάνει τεχνικές που βοηθούν στην κατανόηση και αλλαγή συμπεριφορών και στοχεύουν στην διδασκαλία χρήσιμων δεξιοτήτων που βοηθούν το άτομο στην καθημερινή ζωή. Αποτελείται από εκτενή αξιολόγηση που εντοπίζει τις δεξιότητες που απουσιάζουν από τη συμπεριφορά ενός ατόμου και από εξατομικευμένα προγράμματα, παρεμβάσεις και στόχους που γράφονται από Πιστοποιημένο Αναλυτή Συμπεριφοράς (BCBA) σύμφωνα με τις ανάγκες και τις προτιμήσεις του ατόμου και της οικογένειας, ώστε να ωφεληθεί κάθε μαθητής. Στόχος είναι να αυξηθεί η συχνότητα επιθυμητών συμπεριφορών και να μειωθεί η συχνότητα ανεπιθύμητων συμπεριφορών που επηρεάζουν τη μάθηση, με απώτερο σκοπό το άτομο να λειτουργεί αυτόνομα στην κοινωνία. Προγράμματα και παρεμβάσεις ABA περιλαμβάνουν τη διδασκαλία δεξιοτήτων ομιλίας, λόγου και λειτουργικής επικοινωνίας, κοινωνικών και ακαδημαϊκών δεξιοτήτων, δεξιοτήτων λεπτής και αδρής κινητικότητας, το λειτουργικό παιχνίδι, καθώς και την αντιμετώπιση προβλημάτων συμπεριφοράς, ύπνου, πρόσληψης τροφής κ.ά. Η θεραπεία μπορεί να λάβει χώρο στο σπίτι, στο σχολείο ή άλλα πλαίσια όπου κρίνεται απαραίτητο.
Ποιον αφορά η θεραπεία ABA
Οι τεχνικές της Εφαρμοσμένης Ανάλυσης Συμπεριφοράς (ΑΒΑ) εφαρμόζονται σε διάφορα προβλήματα συμπεριφοράς ή στη διδασκαλία νέων δεξιοτήτων, στην ανάπτυξη γλωσσικών ικανοτήτων, στην ειδική αγωγή, στον τομέα της εκπαίδευσης, της υγείας, της ψυχικής υγείας, της διατροφής, της φαρμακολογίας, της συμπεριφοριστικής γεροντολογίας, των επιχειρήσεων και της διαχείρισης οργανωτικής συμπεριφοράς, της κοινωνικής βοήθειας, της περιβαλλοντικής βιωσιμότητας, καθώς και σε πολλούς άλλους τομείς. Η επιστημονικά τεκμηριωμένη θεραπεία ABA θεωρείται ο «χρυσός κανόνας» και η πλέον αποτελεσματική μέθοδος θεραπείας για άτομα στο φάσμα του αυτισμού ή με άλλες αναπτυξιακές διαταραχές και μαθησιακές δυσκολίες, διαταραχές συμπεριφοράς, καθημερινά συμπεριφοριστικά προβλήματα και δυσκολίες. Μπορεί να εφαρμοστεί σε ανθρώπους κάθε ηλικίας.
Επιστημονικά άρθρα για την αποτελεσματικότητα της ΕΑΣ (ABA) θα βρείτε εδώ.
Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την προσέγγιση ABA μπορείτε να επικοινωνήσετε μαζί μας στο Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.